Kağıt Havludan Karton Bardağa: Günlük Hayatta Sık Sık Kullandığımız Ancak Geri Dönüştürülemeyen Şeyler
Plastik atıkların azaltılması ve çevre kirliliğinin önlenmesi için geri dönüşüme büyük önem veriliyor.
Geri dönüşüm, sıradan insanların karbon ayak izlerini azaltmaya, çöp sahalarının büyümesini sınırlamaya ve çevreyi korumaya yardımcı olmak için yapabilecek en önemli şeylerden biri. Dünyada pek çok ülke, atıkların büyük bir kısmını geri dönüştürebilmeyi hedefliyor. Çünkü çevre kirliliğini azaltmanın ve dünyamızı korumanın en basit yollarından biri bu. İngiltere’nin 2020 yılına kadar atıklarının yüzde 50’sini geri dönüştürme hedefi var. Atıkların geri dönüşüm oranı son derece düşük. Bunun nedenlerinden biri insanların geri dönüştürülebilen ve dönüştürülemeyen ürünleri ayırmaması. Çoğu plastik geri dönüştürülebiliyor ve plastik kirliliğine basit çözümler bulunuyor. Ancak günlük hayatta sık sık kullanıp geri dönüştürülebildiğini düşündüğümüz ürünler de var. İşte geri dönüştürülemeyen ürünler.
1. Paket servis kahve bardakları (karton bardaklar)
Pek çoğumuz karton bardakların geri dönüştürülebildiğini düşünüyor. Ancak ne yazık ki durum böyle değil. Çünkü kağıttan yapılan bu bardaklar sıcak içeceği tutması için özel bir kaplamayla (genellikle balmumu) kaplanıyor. Bu da bardağı nadiren geri dönüştütülebilen ürünlerden biri yapıyor. Karton bardaklar, yumuşak ve esneyebilen bir plastik türü olan polistirenden üretiliyor. Polistiren ise bazı kaldırım kenarı programlarda nadiren dönüştürülebiliyor.
2. Ambalaj kağıtları
Paketli gıdalar ve hediyeler için kullanılan ambalaj kağıtları… Ne yazık ki bunların bazıları geri dönüştürülemiyor. Pek çok farklı türde ambalaj kağıdı geri dönüştürülebiliyor fakat geri dönüştürülemeyen birkaç tür bulunuyor ve bunlar son zamanlarda oldukça popüler hale gelmeye başladı.
Folyolar, ışıltılı veya hatta biraz parlak olan ambalaj kağıtları ek maddeler barındırdığından ve bunlar ayrıştırılamayacağından geri dönüştürülemez.
3. Tek kullanımlık bebek bezleri
Tek kullanımlık bebek bezleri de geri dönüştürülemeyen ürünler arasında. Hatta atık bebek bezleri 2-3 yıl önceye dek Hollanda ve birçok başka ülkenin çevre kirliliği konusundaki en büyük problemlerinden biriydi. Bebek bezlerini geri dönüştürmek için birtakım projeler planlandı.
4. Bitkisel ve hayvansal atıklar
Organik ürünlerin geri dönüşümü mümkün değil. Özellikle bitkisel ve hayvansal atıkların doğaya büyük zararı bulunuyor. Bu tip ürünler yakılıyor ya da depolanıyor.
5. Strafor köpük
Uzmanlar, son araştırmalarında strafor köpüğün geri dönüştürülme işlemlerinin milyonlarca yıl alacağını belirtti. Bu maddenin geri dönüşümü olmadığı için bunun yerine alternatif materyaller kullanılmaya çalışılıyor. Bu sayede çevre kirliliğini azaltmak mümkün olacak.
6. Şırıngalar veya tıbbi atık
Şırıngalar ve tıbbi atıklar da hala bazı ülkelerde yeterli imkanlar olmadığı için geri dönüştürülemiyor. Tıbbi atıkların zararsız hale dönüştürülmesi yani adi atık haline getirilmesi için sıcak buhar ve kızılötesi ışıma işlemlerinden geçmesi gerekiyor. Sıcak buhar şırınga gibi girintili yüzeylere temas etme açısından çok başarılı bir yöntem. Ancak bu yöntem bir hayli zahmetli.
7. Yapışkan bant
Plastik geri dönüştürülebilir olmadığından ve kağıdın iyice malçlanmasını önleyebileceğinden, geri dönüştürücülerden çoğu yapışkan bantlı hiçbir şeyi kabul etmez. Bu nedenle de kağıtlar geri dönüştürülmeden önce yapışkan bantlı yüzeyler varsa kağıttan ayrılır.
8. Çeşitli cam ürünler
Tüm camlar aynı yapım sürecinden geçmez. Birçok cam çeşidi bulunuyor. Pencerelerin, bardakların ve tabakların yapımında kullanılan camlar birbirlerinden farklı. Camlar erime sıcaklığını değiştiren kimyasallarla işleniyor. Bu tür camlar geri dönüşüm tesislerinde makinelere zarar verebiliyor. Öte yandan kırık camlar da işçilere zarar verebileceği düşünülerek bazen geri dönüşüm tesislerine kabul edilmiyor.
9. Florasan lambalar
Floresan lambalar, içerisinde az miktarda bulunan cıva elementinden dolayı özel dikkat gerektiriyorlar. Floresan lambalar, geri dönüşüm kutusuna atılmadan önce içindeki cıvanın tükendiğinden emin olmak gerekiyor. Aksi halde, cıva ekosistem ve geri dönüştürülebilen ürünler için son derece tehlikeli bir hal alabiliyor.
10. Havlu kağıt
Havlu kağıt pek çok kişi tarafından geri dönüştürülebilir olarak görülüyor. Ancak bunlar zaten geri dönüştürülmüş kağıtlardan üretiliyor. Bu nedenle de tekrar geri dönüştürülemiyor. Çünkü lifler oldukça incelmiş oluyor. Ayrıca kâğıt havlu ve mendil günlük hayatta sık kullanılan materyaller olduğundan üzerleri yağ ve yiyecek kalıntılarıyla kaplı halde çöpe atılır. Bu da geri dönüştürülebilen maddelerin kirlenmesine sebep olur.
11. Plastik poşetler
Yok olma süresi 1000 yılı bulabilen, yıllık bazda üretimi 335 milyon tonu aşan plastik poşetlerin yalnızca yüzde 1’i geri dönüştürülebiliyor. Çevreye en büyük zararı plastik poşetler veriyor. Bu nedenle de ülkemiz dahil olmak üzere birçok ülkede plastik poşet kullanımı ücretlendirildi. Bu şekilde plastik kullanımı azaltılmaya çalışılıyor.
12. Oyuncaklar
Oyuncaklar plastikle beraber birçok çeşitli materyal içerdiğinden maddelerin ayrıştırılması ve geri dönüştürülmesi mümkün değil. Oyuncaklar, geri dönüştürülememesine rağmen doğa ve canlılık için büyük bir tehlike oluşturmuyorlar. Çünkü çok uzun süre kullanılabiliyorlar ya da bağışlanabiliyorlar.
13. Yoğurt kapları
Yoğurt kapları sert ve esneyen bir plastik türü olan, polipropilendir. Bu tip plastikler, bazı kaldırım kenarı programlarında geri dönüştürülür.
14. Margarin kutuları
Margarin kutuları da tıpkı yoğurt kapları gibi sert plastik olan polipropilenden yapılmıştır. Bunlar da bazı kaldırım kenarı programlarında nadiren geri dönüştürülür.
15. Plastik şişe kapakları
Polipropilenden üretilen bir başka sert plastik olan şişe kapakları da nadiren geri dönüştürülebilen plastikler arasında.
16. Plastik çatal bıçaklar
Plastik çatal bıçaklar çok sık kullanılan ürünler arasında. Polistirenden üretilen bu ürünler, yumuşak ve esneyebilen bir yapıda. Yumuşak ve esneyebilen bu plastik türü ise nadiren dönüştürülebiliyor.
17. Paketleme köpüğü
Polistirenden üretilen paketleme köpüğü özellikle sanayilerde sıklıkla kullanılıyor. Bu madde de ne yazık ki nadiren geri dönüştürülebilen ürünler arasında.
18. Biberonlar
Pek çok farklı plastik türü bulunuyor. Biberonların üretildiği plastikler ise nadiren geri dönüştürülen plastikler arasında. Akrilik ve naylon gibi plastik türleri içerisinde yer alan biberonlar, önceden geri dönüştürülemiyordu. Ancak yeni yeni kaldırım kenarı programlarına kabul edilmeye başlandı.
19. Kompakt diskler
Kompakt diskler de tıpkı biberonlar gibi geri dönüşümü zor olan plastik türleri arasında. Ancak onlar da yeni yeni kaldırı kenarı programlarına kabul ediliyor.
20. Damacanalar
Damacanaların yapıldığı plastikler de geri dönüştürülmesi zor olan plastikler arasında. Biberonlar ve kompakt disklerle aynı sınıfta yer lana bu plastik türü de kaldırım kenarı programları tarafından kabul edilmeye başlandı.